Liefde en Leugens in de Literatuur en het Feelgoodgenre

Voor mij, en vele anderen, zijn er drie klassieke kerstverhalen:

Kerst wordt over de hele wereld gevierd, vooral in van oorsprong Christelijke landen. Maar ook in Japan waar Kerst geen officiële feestdag is, wordt het steeds populairder.

Kerst is voor velen het romantische feest bij uitstek. Men kleedt zich mooi, het huis is opgetuigd met een kerstboom, er hangen ballen en slingers in, lichtjes glinsteren. Als men op kerstavond naar de kerk gaat, overheerst ook daar een feestelijk gevoel, het kind is geboren, de drie koningen brengen hun geschenken, een blije toekomst gloort. Op kerstochtend liggen er cadeaus onder de boom, geliefden hebben elkaar goed bedacht, kinderen lachen, er volgt een kerstontbijt met een speciale stol vol noten en vruchten. ’s Avonds is er een kerstdiner.

Naar aanleiding van de opmerking van Kees ’t Hart dat in triviale literatuur, liefdesromans zoals hij deze noemt, seks een duidelijke rol heeft gekregen, vroeg ik me af of romantiek en seks in de literatuur samengaan. Vanuit romantiek, met erotiek als bruggetje, kan seks een logisch gevolg zijn. Maar kan seks in een romantische scène plaats vinden?

Kees ’t Hart las voor zijn boek Pleidooi voor pulp zo’n zestig liefdesromans en vertelt in de VPRO Gids nummer 49 (3 t/m 9 december 2022) dat hij dankzij zijn moeder al op jonge leeftijd triviale literatuur of liefdesromans las en daarvan genoot.

Vandaag, 18 november 2022, is het 100 jaar geleden dat Marcel Proust (https://nl.wikipedia.org/wiki/Marcel_Proust) is overleden. Hij wordt gerekend tot een van de grootste schrijvers uit de wereldliteratuur. Zijn belangrijkste werk, “A la recherche du temps perdu”, is door Thérèse Cornips in het Nederlands vertaald als “Op zoek naar de verloren tijd”. Het boek beslaat zeven delen en zo’n 3000 pagina’s.

In veel literair/romantische boeken zijn er verwikkelingen tussen potentiële geliefden, lijkt de geliefde onbereikbaar (The great Gatsby), is deze ook onbereikbaar (Norwegian Wood) of speelt de hartstocht na vervulling geen belangrijke rol meer (Een liefde van Swann). De verliefdheid, emoties en ontwikkelingen van de personages geven de lezer herkenbaarheid en inzicht. In nogal wat boeken is er ook sprake van een erotische aantrekkingskracht, maar dinertjes bij kaarslicht, wandelingen bij zonsondergang, mooie kleding en een huwelijk spelen vooral een rol in de oudere literatuur (Pride and Predjudice). Net als in de oudere literatuur is in romantische novellen of kasteelromans de man dikwijls rijk, heeft hij een beschermende rol of is hij de redder in nood van een mooie vrouw die in de problemen zit. Belangrijk voor veel lezers is het ‘feel good’ gevoel na afloop.

Romantiek is de gemoedstoestand van mensen die op emotioneel en/of erotisch vlak geestverwantschap ervaren met elkaar, aldus Wikipedia  (https://nl.wikipedia.org/wiki/Romantiek_(stemming)). De schrijver voegt hieraan toe: "Deze gemoedstoestand kan opgeroepen worden door een context die beide personen stimuleert exclusieve aandacht aan de ander te besteden en waarin beiden zich behaaglijk voelen."