Vaak worden de laatste maanden van het jaar in de literatuur geassocieerd met melancholie, overgang, introspectie en verval. De donkere dagen, de kou, regen of sneeuw op het eind van het jaar tonen definitief dat de zomer, de periode van vreugde, voorbij is. Er zijn echter niet veel boeken die specifiek over ‘november’ gaan. Dankzij ChatGPT kreeg ik een paar titels van verhalen die zich in november afspelen en tot mijn plezier zag ik dat dit romantische verhalen waren.

Zoë Wicomb, geboren op 23 november 1948, is afkomstig uit Namaqualand, Zuid-Afrika. Na haar studie verliet zij in 1970 Zuid-Afrika om in Engeland verder te studeren. In 1990 keerde ze terug om tot 1993 Engels te doceren aan de universiteit van West Kaap. In 1994 ging ze naar Glasgow waar ze hoogleraar werd aan de Universiteit van Strahclyde. ‘October’ is het verhaal van Mercia Murray, een Zuid-Afrikaanse vrouw van middelbare leeftijd, professor in Glasgow, en verlaten door haar partner met wie ze 24 jaar samen was. Wanneer haar broer haar schrijft om naar huis te komen, keert ze terug naar Zuid-Afrika. Haar familie blijkt in verval geraakt door alcoholisme en ze ontdekt dat er tal van familiegeheimen zijn. Herinneringen aan haar jeugd tijdens de Apartheid komen bij haar op.  Balancerend tussen haar nieuwe leven in Schotland en haar Zuid-Afrikaanse roots, herinnert Mercia zich het verleden en beoordeelt ze het heden met een scherp gevoel voor ironie. In het boek is een veelheid aan thema’s uitgewerkt: huishouden, ballingschap, terugkeer en ras. Toen haar gevraagd werd haar boek in drie woorden samen te vatten, zei Wicomb:"Thuis, ontworteling, familiegeheimen”. Het boek is in 2014 gepubliceerd.

Drie auteurs hebben een boek geschreven met in de titel oktober: Ray Bradbury (The October Country), Zoë Wicomb (October), en Homer Hadley Hickam Jr (October Sky). Omdat deze drie auteurs ieder op zich boeiende figuren zijn en interessante boeken hebben geschreven, wijd ik deze keer twee blogs aan de maand oktober in de literatuur. Ik begin met Ray Bradbury.

De maand september markeert het einde van de zomer wordt vaak gebruikt als symbool voor afscheid, overgang en verandering. Dit geldt ook voor de drie romans met ‘September’ in de titel: ‘September” van Rosamunde Pilcher (1924-2019), "The September Girls" van Maureen Lee (1932-2020) en “The last September” van Elizabeth Bowen (1899-1973). Deze drie Britse schrijfsters zijn bekend geworden als schrijfsters van ‘vrouwenromans’. Ze schreven over vrouwen en hadden veel succes bij vrouwen. Hun boeken zijn spannend en romantisch. De heldinnen in hun boeken leven in een tijd van verandering en zoeken hun weg tussen traditionele waarden en het verlangen naar vrijheid en liefde.

Augustus, ook wel oogstmaand genoemd, is vernoemd naar de Romeinse keizer Gaius Julius Caesar Octavianus (Augustus). 

De maand ‘juli’ is genoemd naar Julius Ceasar, de bekende Romeinse generaal, schrijver en dictator. Ondanks een online zoektocht slaagde ik er niet in om een boek te vinden met ‘juli’ in de titel. Wel zijn er verschillende boeken die zich (deels) in de maand juli afspelen. Met dank aan ChatGPT vond ik de volgende boeken: 

De belangrijkste dag in de literatuur valt op 16 juni en wordt sinds jaren gevierd als ‘Bloomsday’, vernoemd naar Leopold Bloom, de hoofdfiguur in "Ulysses" van James Joyce. In Ulysses wordt één dag uit het leven van Leopold Bloom beschreven: 16 juni 1904. Op deze dag had Joyce zijn eerste afspraak met Nora Barnacle en werd hij verliefd op haar. In Ierland was het die dag ongewoon warm, maar verder was het een heel gewone dag. Niet echter voor Joyce. Zijn dag werd afgesloten met de indrukwekkende ervaring dat Nora haar hand in zijn broek stak en hem aftrok. Volgens Maria Kager (https://www.groene.nl/artikel/de-dag-van-bloom) zou Joyce Nora later verteld hebben dat zij “een man van hem had gemaakt”. Hij was nog nooit verliefd geweest en zijn seksuele ervaring had zich beperkt tot prostituees. Nora werd zijn vrouw, zijn geliefde en muze.

De maand ‘Mei’ ontleent haar naam aan de Griekse godin Maia, de godin van de vruchtbaarheid. Eeuwenlang stond de maand mei ook in het teken van de liefde. Rond de eerste mei vonden er talrijke meifeesten plaats. Het was dé gelegenheid voor trouwlustige jongens en meisjes om toenadering tot elkaar te zoeken. Tot laat in de avond dansten zij rond de meiboom. Er werden bloemenkransen voor elkaar gevlochten en in het holst van de nacht versierden de jongens het huis van hun uitverkoren meisje met meitakken (https://historiek.net/mei-bloeimaand-maar-ook-verhuismaand/59145/).

Een nieuwe lente en een nieuw geluid

De maanden van het jaar zijn nauw gebonden aan de seizoenen en ontlenen hieraan gevoelens van kou en warmte, maar ook van geboorte, groei, oogst en afsterven. Schrijvers maken hier dankbaar gebruik van door een titel of openingszin te gebruiken waarin een maand centraal staat. De keuze van de maand dicteert vaak het verhaal. Denk hierbij aan iets simpels als het kiezen van een maand voor het beschrijven van een picknick. De loomheid van augustus zou misplaatst zijn voor een picknick in april. In romans die zich afspelen op het Noordelijk halfrond zullen lezers bij picknicks in oktober, november, december, januari, februari en zelfs maart meteen denken dat er iets vreemds aan de hand is.