Vrouwelijke Slechteriken in Boeken

Na de mannelijke slechteriken was ik benieuwd welke vrouwelijke slechteriken ik zou vinden. Mijn steekwoorden vrouwelijk, slechterik en boeken leverden echter nauwelijks gemene en slechte vrouwelijke personages op.

Op https://booksometea.com/2020/02/28/friday-five-de-grootste-slechteriken-in-boeken/ kwam ik Dolores Umbridge tegen. In "Harry Potter and the Order of Phoenix" door J.K. Rowling is Dolores Umbridge een hooggeplaatste ambtenaar van het Ministerie van Toverkunst en de nieuwe lerares Verweer tegen de Zwarte Kunsten op Zweinstein. Ze is sadistisch, wreed en dictatoriaal, en behandelt haar studenten en collega's op een afschuwelijke manier. Ze wordt gemener gevonden dan Voldemort, die gemeen is vanwege een liefdeloos verleden, omdat Dolores ervoor kíest om gemeen te zijn en zich als een pestkop te gedragen om zo haar eigen superioriteit te bevestigen. 

Op deze site worden ook genoemd de heksen uit het boek De Heksen van Roald Dahl. Deze heksen hebben geen haar en geen tenen, en ze toveren kleine kinderen om in muizen, die ze dan doden in muizenvallen.

Roald Dahl is goed in het beschrijven van gemene vrouwen. Denk aan de tyrannieke, gemene juffrouw Bulstronk uit Matilda, die ooit met kogelslingeren meedeed aan de Olympische spelen en nu het hoofd van de school is waar Matilda op zit.

Behalve vrouwelijke slechteriken in strips, meestal zijn dit sexy, slanke en mooie vrouwen die gemeen uit hun ogen kijken, kon ik geen vrouwelijke boekpersonages ontdekken, die onder de noemer slechterik vallen.

Ik vroeg me af waarom ik zo weinig vrouwelijke slechteriken in boeken tegenkwam. Eén reden is dat slechts 30% van de boekpersonages vrouw is (https://historiek.net/vrouwelijke-personages-in-romans-delven-nog-altijd-onderspit/150497/).

Een andere reden kan zijn dat de kenmerken van vrouwelijke slechteriken (tegenwoordig?) ook als positief gezien kunnen worden. Openai noemt: manipulatief, intuïtief, vastberaden/doelgericht, zelfverzekerd, verleidelijk en complex. Van deze kenmerken zou alleen manipulatief als negatief gezien kunnen worden. Wordt hier de benaming 'strategisch' voor gebruikt, blijven er geen negatieve kenmerken over.

Vrouwelijke slechteriken in boeken hebben vaak een complexe achtergrond en gemengde motieven voor hun daden. Ze zijn niet altijd puur slecht en kunnen soms sympathieke kanten hebben, aldus Openai. Vergeleken met de mannelijke slechteriken hoeven lezers hier niet erg van te schrikken.

Een illustratie van mijn vermoeden dat de kenmerken van vrouwelijke slechteriken diffuus zijn, is de 5^eplaats die Openai geeft aan Lisbeth Salander als ‘slecht’ vrouwelijk hoofdpersonage. Zij is een hacker die de hoofdrol speelt in de trilogie "The Girl with the Dragon Tattoo" door Stieg Larsson. Voor mij is zij geen slechterik, maar een heldin. Dat ook anderen dit vonden, blijkt uit haar opname in The 100 most influential people who never lived van The Time (2013). Zij staat hier onder The heroes and Villains.