In mijn laatste blog “Mannen die vrouwen vermoorden’, moest ik tot de conclusie komen dat er geen (literaire) verhalen waren over partnermoorden met voorbedachten rade. In onze schrijfwedstrijd ‘De Foute Vrouw’ kwamen we drie verhalen tegen waarin dit wel het geval was en één verhaal (De correspondentie van Michel Hermsen) waarin de man niet vermoord werd, maar wèl zijn kinderen, zodat hij erger zou lijden.
Voor zover ik weet, betreffen alle partnerdodingen door een vrouw heterosexuele relaties. De Boer (1990) bekeek ongeveer 120 zaken, die waren onderzocht in het Pieter Baan Centrum (PBC), in de periode 1950-1980. Hij vond drie veelvoorkomende motieven voor partnerdoding door een vrouw, te weten: passionele motieven (bijvoorbeeld overspel), utilitaire motieven (denk b.v. aan geld) en overige motieven. De overige motieven variëren van een ernstige psychische stoornis van man èn vrouw, het toe-eigenen van de kinderen na een scheiding, tot doding begaan vanuit een (paranoïde) waan (De Boer, 1990).
Liem, de Jong & van Maanen (2018) concluderen dat 10% van de vrouwen hun partner doodt uit jaloezie, angst voor verlating, of in de context van een ernstige psychische stoornis. Vrouwen doden hun man echter ook vaak uit zelfbescherming. "Het is voor sommige vrouwen vaak de enige manier om uit een relatie te ontsnappen", aldus Liem. Meestal maken vrouwen gebruik van een vuurwapen of mes. Ook vergiftiging komt voor. Lichamelijk geweld komt bij vrouwen bijna niet voor. Toch is er in Nederland in 2015, in Emmen, een vrouw geweest die haar man wurgde.
Er zijn verschillende thrillers/literaire verhalen waarin de vrouw haar man doodt. Het gruwelijkst zijn echter de verhalen over Medea en Salome.
Medea was in de Griekse mythologie een tovenares uit Colchis die Jason hielp het Gulden vlies te veroveren.Door een liefdespijl van Amor, werd ze verliefd op Jason. Ze huwde hem en kreeg met hem een tweeling. Toen Jason na tien jaar huwelijk verliefd werd op Creüsa, de dochter van de koning van Korinthe, en hij met haar wilde trouwen om koning van Korinthe te kunnen worden, werd Medea gek van liefdesverdriet. Ze vergiftigt Creüsa met een in gif geïmpregneerde bruidsjurk, waarna ze in een vlaag van waanzin haar eigen kinderen vermoordt. Vervolgens ontvlucht ze Korinthe. Jason blijft achter, hij ziet geen andere uitweg meer dan zichzelf op zijn zwaard te storten en een einde te maken aan zijn leven.
Salome is gebaseerd op een bijbelverhaal. Herodes Antipas had de vrouw van zijn halfbroer Filippus, Herodias, gehuwd, terwijl Filippus nog in leven was. Volgens de Joodse wetten is dit niet toegestaan. Zij nam haar dochter Salome met zich mee. Het bijbelverhaal draait om het gegeven dat Herodias door Johannes de Doper publiekelijk aan de schandpaal werd genageld. In reactie hierop zette Herodes Antipas Johannes de Doper gevangen om hem het zwijgen op te leggen en verdere onrust in Galilea te voorkomen. Oscar Wilde borduurt hier in zijn toneelstuk Salome uit 1892 op voort. Hij legt de nadruk op het zwakke karakter en de neiging tot losbandigheid van Herodes Antipas. Verder geeft Wilde aan Salome een erotische fascinatie voor Johannes de Doper. Deze wijst echter haar seksuele avances af. Wanneer Salome voor haar stiefvader Herodes danst, is hij hiervan zo onder de indruk dat hij haar zegt dat ze alles mag kiezen wat ze wil. Salome wreekt zich dan op Johannes de Doper door Herodes om het hoofd van Johannes te vragen.
Boer, A.P. de (1990) Partnerdoding. Een empirisch forensisch-psychiatrisch onderzoek. Arnhem: Gouda Quint.
Liem, M., de Jong, I. & van Maanen, J. (2018) Partnerdoding in Nederland. Tijdschrift voor Veiligheid 2018 (17) 4 doi: 10.5553/TvV/187279482018017004003
Reactie plaatsen
Reacties